budowa jachtu - Nowe Żeglarstwo

budowa jachtuFAQ

Jachty dzielimy na jachty żaglowe i motorowe. Jachty żaglowe dzielimy na 2 podstawowe grupy Każdy jacht żaglowy ma inne właściwości nautyczne tzn. jest projektowany pod przeznaczenie, inne parametry dla małych lekkich jachtów inne dla potężnych kabinowych.

Właściwości nautyczne jachtu - najprościej to charakter kadłuba i ożaglowania. Właściwością nautyczna możemy nazwać zachowanie jachtu w żegludze pod wiatr, tendencje do ostrzenia , stabilność początkową w czasie postoju jachtu oraz stabilność końcową w czasie przechyłu. Mamy tutaj również takie pojęcia jak jacht sam ostrzy, sam wstaje, sam wchodzi do kąta martwego.

Każdy jacht żaglowy oprócz innych właściwości nautycznych ma również inne przeznaczenie tzn. jest projektowany ze względu na akwen na jakim będzie użytkowany itp.

Jachty budowane są według określonych norm i muszą spełniać parametry dzielności.

A - oceaniczna - jednostki zaprojektowane do dalekich rejsów, w warunkach wiatru silniejszego niż 8°B (stopni w skali Beauforta) i przy fali o wysokości znaczącej przekraczającej 4 m; jednostki te są w znacznym stopniu samowystarczalne

B - pełnomorska - jednostki zaprojektowane do rejsów pełnomorskich, w warunkach wiatru o sile do 8°B włącznie i przy fali o wysokości znaczącej do 4 m włącznie

C - przybrzeżna - jednostki zaprojektowane do rejsów po wodach przybrzeżnych, dużych zatokach, zalewach, jeziorach i rzekach, w warunkach wiatru o sile do 6°B włącznie i przy fali o wysokości znaczącej do 2 m włącznie

D - na wody osłonięte - jednostki zaprojektowane do rejsów na małych jeziorach, rzekach i kanałach, w warunkach wiatru o sile do 4°B włącznie i przy fali o wysokości znaczącej do 0,5 m włącznie.

stateczność jachtu

Rozróżniamy 3 główne rodzaje balastu jachtowego. Balast to przeciwwaga (zamontowana pod dnem jachtu lub w dnie) działająca przeciwnie do siły powstającej na żaglach, chcącej przewrócić jacht. Balast pozwala też utrzymywać kurs jachtu, zapobiegając dryfowi czyli znoszeniu jachtu.

1.Mieczowy - najpopularniejsze rozwiązanie stosowane na jeziorach ze względu na nieoznakowane mielizny, płytkie porty oraz możliwość łatwiejszego transportu i przechowywania.

Uchylny - głównie do jachtów turystycznych. zalety, w czasie wpływania na nieoznakowana mieliznę sam się chowa. zajmuje mniej miejsca pod pokładem niż miecz szybrowy,

Szybrowy - stosowany w większości jachtów regatowych wady - zajmuje sporo miejsca pod pokładem, w przypadku wpłynięcia na mieliznę nie chowa się, w skrajnych przypadkach może dojść do złamania miecza. zalety - większa stabilność płetwy, lepsze prowadzenie, możliwość dodawania dodatkowego obciążenia. możliwość schowania miecza co również ułatwia transport i przechowywanie.

2.Balastowo mieczowy - rozwiązanie zwiększające stateczność początkową i końcowa. dodatkowo obciążone jest tutaj dno jachtu dla zwiększenia stateczności. Tutaj również możemy zastosować albo miecz uchylny lub szybrowy. minusem tego rozwiązania jest większe zanurzenie jachtu po podniesieniu miecza.

3.Balastowy - stosowany na jachtach morskich, przede wszystkim ze względu na mniejsze szanse na wpadniecie na mieliznę poprzez stosowanie systemu nawigacji GPS. Dzięki takiemu rozwiązaniu mamy możliwość dowolnej zabudowy wnętrza. Większość jednostek balastowych posiada kategorie A.

Maszt, żagle

maszt - pionowy element najczęściej aluminiowy na który wciągany jest żagiel główny (grot)

top masztu - szczyt masztu

stenga - najwyższa część masztu powyżej salingów

salingi - rozpórki usztywniające maszt, przez salingi przechodzą wanty salingowe.

kolumna - część masztu biegnąca od kadłuba do salingów.

wanty - metalowe linki służące do podtrzymania masztu w płaszczyźnie prostopadłej do osi jachtu.

wanta kolumnowa - krótsza linka usztywniająca maszt od burty do polowy jego długości.

wanta salingowa - dłuższa wanta biegnąca od od burty jachtu do najwyższej jego części (stengi)

wanty są mocowane śrubami rzymskimi do podwięzi burtowych

sztag - metalowa lina lub rura biegnąca od dziobu jachtu do stengi wzdłuż osi jachtu

sztagownik - metalowy element na dziobie jachtu do którego mocujemy sztag.

achtersztag - metalowa lina biegnąca od topu masztu do rufy (tyłu) jachtu. zapobiega przewróceniu się masztu do przodu. sigma jej nie posiada.

pięta masztu - dolny koniec masztu, z elementami umożliwiający montaż do kadłuba

w większych jachtach możemy spotkać dodatkowy węższy saling, jest to jumpsaling.

fały - liny służące do podnoszenia żagli, miecza, płetwy sterowej, ogólnie każda lina na jachcie która coś podnosi nosi nazwę fal + funkcja np. fal grota, fał miecza itp.

żagiel przedni (fok) - zamontowany do sztagu, i sterowany za pomocą szotów, lewego lub prawego. Fok może być montowany do sztagu za pomocą raks lub karabińczyków i może być zwijany za pomocą rolera foka.

żagiel główny (grot) - większy żagiel stawiany na maszcie za pomocą fału grota, brzeg żagla może być połączony z masztem za pomocą pełzaczy lub likliny. Do dolnego brzegu żagla zamontowany jest bom napinający żagiel. Do sterowania położeniem żagla jest szot grota, czyli talia grota.

Najczęstszym typem ożaglowania jest slup bermudzki, czyli jacht posiadający jeden maszt i dwa żagle.

Elementy i osprzęt jachtu

pawęż - rodzaj zakończenia rufy, otwarta, zamknięta, skośna itd

jaskółka - otwarty schowek pod półpokładem

bakista - zamykany schowek do przechowywania różnych rzeczy

kokpit - miejsce na pokładzie, w którym przebywa załoga

kambuz - miejsce pracy kuka - kuchnia na jachcie

kingston - ubikacja na jachcie

kluza - okucie przez które przechodzi lina kotwiczna lub cuma

kipa - okucie służące do prowadzenia szotów

kausza - okucie wprawiane w oko liny, zapobiegające jej przecieraniu, używane np. przy fale grota

szekla - służy do łączenia lin elementów osprzętu, olinowania i innych elementów kadłub ze sobą

INSTALACJE JACHTOWE

Na jachcie wyróżniamy instalację:

Wodną
Sanitarną
Elektryczną
Gazową
Siłownie (w przypadku silników wbudowanych)

Instalacja wodna:

W skład instalacji wodnej wchodzą zbiorniki na wodę pitną oraz pompy.

Zbiorniki mogą znajdować się w bakistach bądź symetrycznie rozmieszczone w kadłubie po obu jego stronach połączone ze sobą systemem rur.
Dla zwiększenia komfortu uzupełniania zbiorników wlewy wody montuje się na pokładzie.

W zależności od umiejscowienia zbiornika będą się one znajdować może on się znajdować na rufie bądź dziobie, jednak możemy się też spotkać z kilkoma wlewami wody kiedy jacht wyposażony jest w więcej niż jeden zbiornik.

(w przypadku wyczerpania wody w jednym zbiorniku należy przełączyć zawór na kolejny zbiornik)
Na każdym wlewie wody pitnej znajduje się napis „WATER”, dlatego też ważne jest zwracać na to uwagę, ponieważ prócz wlewów wody pitnej, na pokładzie możemy się spotkać z podobnie wyglądającym wlewem do baku paliwa który będzie podpisany „FUEL” bądź „DIESEL”.

Woda ze zbiornika jest pobierana przy pomocy pompy. Spotykamy się z pompami manualnymi (nożna bądź ręczna) oraz coraz częściej spotykanymi pompami elektrycznymi zasilanymi z akumulatora jachtowego.

W przypadku korzystania z pompy elektrycznej należy zwrócić uwagę czy włączony jest odpowiedni obwód na rozdzielnicy, natomiast kiedy pompa zacznie chodzić na „sucho” (np. gdy skończy się woda w zbiorniku) należy niezwłocznie wyłączyć obwód odpowiedzialny za pompę wody pitnej!

Prócz pompy wody pitnej spotykamy się też z pompami wody zaburtowej umożliwiająca oszczędzanie wody pitnej w przypadku kiedy np. podczas rejsu morskiego istnieje konieczność umycia naczyń bądź po skorzystaniu z toalety oraz z pompami zęzowymi umieszczonymi w zęzie które w razie dostania się wody pod pokład będą usuwać ją na zewnątrz.

Instalacja sanitarna:

Na małych jachtach spotykamy się najczęściej z toaletami przenośnymi (chemicznymi) składającymi się z dwóch części: część górną stanowi miska sedesowa wraz ze zbiornikiem wody do spłukiwania, natomiast dolną część stanowi zbiornik na nieczystości.
Toalety te opróżniamy w portach w miejscach do tego przeznaczonych!
(niekażdy port oferuje taką możliwość, a czasami wiąże się to z dodatkową opłatą)

Na większych jachtach rozpowszechnione jest stosowanie toalet tzw. morskich które podłączone są do instalacji wodnej (pompy wody zaburtowej) i nieczystości spłukiwane są bezpośrednio poza jacht.

Instalacja elektryczna:

Źródłem energii na jachcie jest akumulator 12V ładowany prądem stałym z brzegu.
Gniazdo ładowania znajduje się najczęściej na rufie jachtu zabezpieczone wodoszczelną kapką.

Niektóre jachty wyposażone są też w prądnicę która ładuje akumulatory podczas pracy silnika, jednak dotyczy to głównie silników wbudowanych.

Prąd z akumulatora w pierwszej kolejności trafia do specjalnej rozdzielni od której odchodzą odpowiednie obwody zasilające poszczególne urządzenia na jachcie (np. lodówka, światła nawigacyjne, pompa wody pitnej, radio). Nieużywane urządzenia powinniśmy przełączyć na rozdzielni w pozycję OFF.

Akumulatory montuje się w części rufowej jachtu. Należy zwrócić uwagę na to, czy są one odpowiednio zabezpieczone przez przesuwaniem się podczas żeglugi, wilgocią oraz zwracamy uwagę czy nie leżą na nich jakieś przedmioty.
(szczególnie metalowe mogące doprowadzić do zwarcia!)

W celu podłączenia jachtu do ładowania najpierw podłączamy kabel do jachtu, a następnie do nabrzeża, natomiast po naładowaniu akumulatora, w pierwszej kolejności odłączamy kabel od nabrzeża, a następnie od jachtu.
(w przypadku gdy standardowa wtyczka 230V nie pasuje, stosujemy odpowiednią przejściówkę)

Instalacja gazowa:

Instalacja gazowa na jachcie składa się z butli gazowej z płynną mieszaniną gazów propan-butan i instalacji gazowej doprowadzonej do kuchenki gazowej.
Najczęściej spotykamy się z butlami o pojemności 2-5kg.

Przed użyciem butli w pierwszej kolejności odkręcamy zawór na butli, a następnie zawory na kuchence, natomiast po skończonym użytkowaniu palników w pierwszej kolejności zakręcamy zawór na butli, a dopiero jak wypali się cały pozostały gaz z instalacji zakręcamy zawory na kuchence.

Nigdy nie zostawiamy włączonego gazu bez kontroli!

Na akwenach gdzie obowiązuje zakaz używania silników spalinowych
(np. jeziora objęte strefą ciszy) będziemy mogli korzystać z silników elektrycznych zasilanych z akumulatora.

Minusem napędu elektrycznego jest często mała moc silnika w przeliczeniu na KM. Ciężki jacht wymaga dużej mocy zwłaszcza przy manewrach portowych w trudnych warunkach pogodowych. Wtedy akumulatory rozładowują się najszybciej. W spokojne dni silnik elektryczny jest bardzo przyjemnym, cichym i ekologicznym napędem.

PODSTAWOWE ZASADY EKSPLOATACJI SILNIKA SPALINOWEGO

Silnik zawsze uruchamiamy w wodzie
(chłodzony jest wodą pobieraną w okolicy śruby)
Sprawdzamy poziom paliwa i odkręcamy zawór odcinający paliwo (kranik)
Odkręcamy odpowietrznik na korku wlewu paliwa/na zbiorniku paliwa
Upewniamy się, że dźwignia/manetka zmiany biegów znajduje się na pozycji luz/rozruch
W razie potrzeby włączamy przepustnicę „ssania”
(gdy silnik jest zimny, zawsze pierwsze uruchomienie)
Zrywka/linka bezpieczeństwa musi być zaczepiona o rękę/nogę i zawleczka założona pod przycisk gaszenia silnika (gdy nie będzie pod przyciskiem, silnik się nie odpali)
Gdy silnik odpali włączamy „ssanie” i kontrolujemy wylot wody chłodzącej. Jeżeli woda nie leci (silnik nie jest chłodzony) należy niezwłocznie wyłączyć silnik - nieschłodzony może się zatrzeć