układy napędoweFAQ

Układy napędowe

Jacht żaglowy w zależności od masy, wielkości i przeznaczenia może posiadać napęd pomocniczy w postaci silnika spalinowego lub elektrycznego. Oba napędy mają swoje plusy i minusy

 

 

Silnik elektryczny:

+czysty i lekki (brak smarów)

+łatwy w obsłudze (on/off)

+cichy i ekologiczny

-ograniczony zasięg

-długi czas ładowania

-akumulatory zajmujące miejsce i zwiększające masę jacxhtu

Silnik spalinowy zaburtowy:

-ciężki i nieporęczny

-do obsługi po przeszkoleniu

-potrzebuje bieżących serwisów i wymian eksploatacyjnych

-głośny

+bardzo wydajny

+paliwo dużo łatwiej dostępne, brak potrzeby dodatkowych postojów na ładowanie

 

 

Na akwenach gdzie obowiązuje zakaz używania silników spalinowych
(np. jeziora objęte strefą ciszy) będziemy mogli korzystać z silników elektrycznych zasilanych z akumulatora. 

Minusem napędu elektrycznego jest często mała moc silnika w przeliczeniu na KM. Ciężki jacht wymaga dużej mocy zwłaszcza przy manewrach portowych w trudnych warunkach pogodowych. Wtedy akumulatory rozładowują się najszybciej. W spokojne dni silnik elektryczny jest bardzo przyjemnym, cichym i ekologicznym napędem.

 

 

Silniki spalinowe wykorzystywane w żeglarstwie zarówno w formie silnika doczepnego zaburtowego jak i stacjonarnego.

 

dwusuwowe - coraz rzadziej spotykane
(mało ekologiczne)

Napis na obudowie "twostroke"

czterosuwowe (bardzo popularne, zwłaszcza jako przyczepne, zaburtowe)

Napis na obudowie "fourstroke"

 

wysokoprężne - zbudowane w specjalnie wydzielonym przedziale silnikowym, na dużych jednostkach w maszynowni.

 

BENZYNA 95 W MIESZANCE Z OLEJEM

BENZYNA 95

OLEJ NAPĘDOWY (DIESEL)

 

 

 

Cyfra lub liczba podana na obudowie silnika oznacza moc podawaną w koniach mechanicznych.

 

 

Pantograf - urządzenie pozwalające na podnoszenie i opuszczanie silnika zaburtowego.

Pantograf montowany jest na rufie jachtu. Dzięki takiemu rozwiązaniu możemy unosić i opuszczać silnik dobierając jego zanurzenie pod kątem zanurzenia jachtu i na przykład głębokości w porcie.

Dodatkowo po zakończonym rejsie pantograf pozwala na podniesienie silnika dzięki czemu śruba napędowa znajduje się nad linią wody zapobiegając zarastaniu jej elementów.

Zrywka - elastyczna linka zabezpieczająca mocowana do wyłącznika silnika spalinowego jednym końcem "Y" oraz zakładana na rękę/nogę lub kamizelkę sternika jachtu.

W przypadku wypadnięcia sternika za burtę odczepienie zrywki od silnika powoduje jego awaryjne wyłączenie.

Dzięki temu sternik wpadający do wody blisko śruby może uniknąć uszkodzeń ciała spowodowanych uderzeniem w pracującą śrubę napędową. Dodatkowo wyłączenie silnika sprawia, że jacht przestaje być napędzany i zatrzymuje się dając możliwość dopłynięcia do niego sternikowi. Szczególnie ważne jest to w przypadku szybkich jachtów motorowych i skuterów wodnych.

Na jachtach żaglowych zrywka często przymocowana jest do silnika dwoma końcami ze względu na fakt niskiej prędkości jachtu oraz jego stabilności w trakcie manewrowania na silniku. Dodatkowo widoczność do przodu na jachcie jest często ograniczona przez kabinę i wstanie sternika w czasie podchodzenia do pomostu mogłoby spowodować wyrwanie zrywki i wyłączenie silnika i utratę manewrowości.

 

Chłodzenie silnika zaburtowego - jeden z najważniejszych punktów do sprawdzenia po odpaleniu silnika.

Silniki spalinowe zaburtowe chłodzone są wodą z akwenu zaciąganą za pomocą pompy. Otwór pobierający wodę znajduje się tuż nad śrubą napędową. Pompa pobiera wodę, przeprowadza przez blok silnika i wypuszcza z obudowy do akwenu. Brak strugi wody wypływającej z silnika w trakcie jego pracy może spowodować jego przegrzanie i uszkodzenie w bardzo krótkim czasie.

Bardzo ważne jest aby przed uruchomieniem silnika spalinowego opuścić silnik na pantografie tak aby otwór pobierający był zanurzony i mógł dostarczyć wodę do chłodzenia od razu po odpaleniu silnika.

Silniki elektryczne nie są chłodzone wodą więc taka struga nie występuje.

Silnik spalinowy zaburtowy może być zasilany ze zbiornika wewnętrznego znajdującego się pod obudową silnika lub zbiornika zewnętrznego. Sposób zasilania zależny jest od wielkości i producenta silnika zaburtowego.

Każdy silnik zaburtowy posiada kranik (zawór) otwierający lub zamykający dopływa paliwa ze zbiornika wewnętrznego do komory spalania.

Silniki zaburtowe, które posiadają możliwość podłączenia zbiornika zewnętrznego posiadają kranik (zawór) pozwalający na zmianę poboru paliwa w zależności od tego z którego zbiornika chcemy korzystać (wewnętrzny/zewnętrzny)

Większe silniki spalinowe używane w jachtach motorowych nie posiadają zbiornika wewnętrznego.

Zbiornik wewnętrzny - pojemność ok 1,5 l

Paliwo do silnika spływa grawitacyjnie dzięki czemu nie potrzeba zastosowania pompy.

 

 

 

 

Zbiornik zewnętrzny - od 10 l

Zbiornik zewnętrzny może znajdować się poniżej poziomu silnika w bakiście lub kokpicie jachtu. Aby doprowadzić paliwo ze zbiornika do silnika należy przepompować je za pomocą gruszki znajdującej się na wężu aż do jej stwardnienia (napełnienia paliwem). Kiedy silnik zassie już paliwo przy odpaleniu będzie sam je pobierał przez cały okres pracy.

Elementy silnika spalinowego zaburtowego

Instrukcja odpalania silników zaburtowych z wewnętrznym zbiornikiem paliwa.

1. Zanurz stopę silnika w wodzie (opuść silnik na pantografie) - pod żadnym pozorem nie wolno uruchamiać silnika w górze.

2. Odkręć odpowietrznik w zbiorniku paliwa (najczęściej plastikowa śruba-korek znajdująca się na korku od wlewu paliwa). Warto też się upewnić jaki mamy stan paliwa w zbiorniku.

3. Odkręć kranik dopływu paliwa/ustaw odpowiedni zbiornik paliwa (najczęściej z boku obudowy silnika)

4. Pociągnij ssanie (najczęściej z przodu obudowy silnika) dotyczy to sytuacji gdy silnik jest zimny np. po nocy albo gdy nie był używany w ostatnim czasie.

5. Upewnij się, że zrywka (przerywacz zapłonu) jest prawidłowo założona na wyłączniku silnika.

6. Sprawdź czy przełącznik biegów jest w pozycji 'luz' - N

7. Ustaw manetkę w pozycji rozruchowej (najczęściej jest oznaczona).

8. Sprawdź przestrzeń za sobą i pociągnij energicznie szarpanką (linkę startera) dwa-trzy razy.

Jeżeli silnik nie zapalił lub zapalił i zgasł - zanim urwiesz 'szarpankę' sprawdź jeszcze raz, czy wszystkie powyższe kroki były wykonane poprawnie. Wielokrotne pociąganie linką startera w szczególności 'na ssaniu' - najczęściej kończy się zalaniem świecy i silnik nie zapali. Zweryfikuj wszystkie elementy silnika ponownie, odczekaj chwilę i powtórz procedurę odpalania.

11. Po uruchomieniu: wyłącz ssanie, sprawdź wylot wody chłodzącej (jeśli nie leci – wyłącz silnik!).

Przy silnikach ze zbiornikiem zewnętrznym postępujemy analogicznie, z tym, że po odkręceniu odpowietrzenia na zbiorniku z paliwem warto podpomponać paliwo za pomocą „gruszki” znajdującej się na wężyku łączącym zbiornik i silnik. Kiedy „gruszka” wypełni się paliwem i będzie twarda mamy pewność, że paliwo znajduje się w całej długości wężyka.

Manewrowanie silnikiem spalinowym zaburtowym

Silniki spalinowe zaburtowe nie posiadają sprzęgła dlatego bardzo ważnym jest zmienianie biegów na minimalnych obrotach silnika. Biegi zmieniamy powoli odczekując ok 1-2 sekund na każdym przełożeniu. Dzięki temu praca będzie płynna a silnik będzie służył nam długie lata.

Należy pamiętać, że jacht nie posiada hamulca i do wytracania prędkości używamy biegu przeciwnego. Musimy natomiast takie "hamowanie zaplanować odpowiednio wcześniej mając na uwadze zafalowanie, kierunek wiatru, masę jachtu, jego inercję i moc silnika jakim dysponujemy.

Po odpaleniu silnika i sprawdzeniu chłodzenia możemy zacząć manewrować. Silnik zaburtowy posiada 3 biegi.

F - forward (do przodu)

N - neutral (luz)

R - reverse (do tyłu)

 

Silnik zaburtowy posiadający 3 biegi obraca się o 180 stopni dzięki czemu sternik może bardzo efektywnie manewrować i nawet zawracać w miejscu.

Małe silniki zaburtowe do 3 KM nie posiadają biegu wstecznego. Posiadają wyłącznie bieg N i F.

W tym przypadku jednak kolumna obraca się o 360 stopni dzięki czemu obracając kolumnę o 180 stopni możemy uzyskać efekt biegu wstecznego.